Czym jest depresja?
Depresja jest chorobą powodującą poważne zaburzenia nastroju, zwykle uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie w codziennym życiu. Choroba ta wiąże się z pogorszeniem nastroju, zmniejszeniem aktywności i spadkiem zainteresowań.
W Polsce problem jest niemały, badania pokazują, że 3% dorosłych Polaków doświadczyło w swoim życiu przynajmniej jednego epizodu depresyjnego. Wśród młodzieży problem wydaje się jeszcze większy – aktualne wyniki badań sugerują, że problem ten może dotyczyć nawet 20% nastolatków.
Objawy depresji
O depresji mówi się wtedy, gdy obniżony nastrój, utrata zdolności radowania się i zainteresowań oraz zmniejszenie energii prowadzące do męczliwości i obniżonej aktywności utrzymują się przez przynajmniej dwa tygodnie. U osób doświadczających depresji pojawia się smutek, niepokój, uczucie pustki, poczucie beznadziei czy drażliwość. Dodatkowymi symptomami depresji są:
Osłabienie koncentracji uwagi
Zaniżona samoocena
Poczucie winy
Zaburzenia snu
Pesymistyczne spojrzenie na przyszłość
Zmniejszony apetyt
Myśli i czyny samobójcze
Objawy depresji na poziomie zachowania (możliwe do zaobserwowania przez otoczenie społeczne, np. współpracowników, nauczycieli):
Zaburzenia łaknienia (nadmierne objadanie się lub brak apetytu)
Niechęć do aktywności
Nadmierna senność
Brak dbałości o wygląd
Fobie szkolne
Niewywiązywanie się z obietnic
Izolacja od otoczenia
Co wywołuje depresję?
Depresja może być wywołana przez różne czynniki. Niektóre osoby są genetycznie bardziej narażone na zachorowanie niż inne. Ale nie tylko geny wpływają na pojawienie się depresji – może ją także wywołać środowisko w jakim żyjemy i stresujące sytuacje w naszym życiu (np. rozwód, konflikt w rodzinie, śmierć bliskiej osoby, choroba przewlekła).
Czym różni się depresja od przygnębienia?
Każdy człowiek doświadcza czasem stanów smutku czy przygnębienia, jednak emocje te zazwyczaj szybko przemijają. Kiedy mamy do czynienia z przygnębieniem, czujemy się źle, ale czas utrzymywania się przykrych emocji jest stosunkowo krótki (kilka godzin, dni). W przypadku depresji smutek i przygnębienie utrzymują się tygodniami czy miesiącami, a osoba doświadczająca ich często ma poczucie, iż jest chora. Depresja, w przeciwieństwie do chwilowego przygnębienia, często powoduje dezorganizację codziennego życia (np. absencje na zajęciach)
Jak zdiagnozować depresję?
Jeżeli jesteś zaniepokojony swoimi objawami i podejrzewasz, że doświadczasz depresji, skontaktuj się z lekarzem psychiatrą. Prawidłową diagnozę może postawić jedynie lekarz w bezpośrednim kontakcie. Dlatego, gdy coś cię niepokoi, nie wahaj się udać do specjalisty. Odpowiednio dobrana terapia i leki mogą pomóc w regulacji nastroju.
Jak leczy się depresję?
Wiele osób nie rozpoczyna leczenia depresji, ponieważ nie wiedzą, gdzie zgłosić się z problemem lub nie wierzą w powodzenie terapii. Niektórzy nie chcą się leczyć, ponieważ wydaje im się, że symptomy depresji są częścią ich normalnego życia. Część osób boi się skorzystać z pomocy psychologa czy psychiatry, w obawie przed tym co pomyślą inni. Warto jednak nie poddawać się takiemu myśleniu. Bardzo istotne jest jak najwcześniejsze zdiagnozowanie depresji i podjęcie leczenia, dzięki któremu chory wróci do normalnego funkcjonowania.
W leczeniu depresji wykorzystuje się:
Psychoterapię – pozwala ona lepiej zrozumieć czym jest depresja i nauczyć się sposobów radzenia sobie z objawami choroby.
Leki – w zależności od nasilenia choroby, lekarz psychiatra może zalecić stosowanie leków antydepresyjnych, które zminimalizują objawy choroby. Obecnie medycyna dostarcza wysokiej jakości preparatów, które leczą depresję.
Wsparcie bliskich i otoczenia – w leczeniu depresji niezwykle ważne jest wsparcie ze strony bliskich. W niektórych sytuacjach warto, by także bliscy chorego wzięli udział psychoterapii, dzięki czemu lepiej zrozumieją czym jest ta choroba i jak można radzić sobie w codziennym życiu z osobą chorą na depresję
Jak mogę pomóc sobie?
Kiedy doświadczasz depresji, możesz czuć się wyczerpany i bezsilny. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że te odczucia są częścią choroby. Odpowiednie leczenie może pomóc ci poczuć się lepiej. To ważne- poszukaj pomocy specjalistów.
Mimo przygnębienia i braku chęci do działania, warto rozważyć następujące aktywności:
podjęcie choćby niewielkiej aktywności fizycznej
podejmowanie aktywności, które wcześniej sprawiały ci przyjemność (np. hobby)
spędzanie czasu z przyjaciółmi i rodziną
Spróbuj uwierzyć w to, że twój nastrój będzie poprawiał się stopniowo w trakcie leczenia i nie oczekuj efektów już po tygodniu czy po jednej sesji z psychoterapeutą. Daj sobie czas. Negatywne myśli, pod wpływem psychoterapii i odpowiednio dobranych leków, w końcu zostaną zastąpione pozytywnym myśleniem.
Obawy związane z kontaktem z osobą doświadczającą depresji
Często boimy się, że swoją interwencją sprawimy przykrość drugiej osobie lub pogorszymy jej stan. Obawy te jednak nie mają pokrycia w rzeczywistości. Najczęściej to brak zainteresowania i odrzucenie przynoszą większe cierpienie osobie, która jest w depresji. Należy jednak pamiętać, że naszym celem jest okazanie wsparcia, a nie uzdrowienie danej osoby. Jednocześnie, jeśli ktoś nie życzy sobie naszej pomocy i rozmowy z nami, nie naciskajmy
Jak pomóc osobie w depresji?
Najważniejszą rzeczą jest poważne traktowanie symptomów, zauważonych u innych osób. Nie staraj się zaprzeczyć, że nie dzieje się nic niepokojącego. Kiedy dostrzeżesz u kogoś symptomy depresji, powstrzymaj się jednak od stawiania diagnoz (od tego są specjaliści!).
Powiedz jedynie o tym, że dostrzegasz niepokojące cię objawy (np. częste nieobecności, przygnębienie, samookaleczanie). Zwróć jedynie uwagę na problem, który zauważyłeś (pamiętaj, by taką rozmowę odbyć na osobności).
Co jeszcze możesz zrobić:
Okaż wsparcie i zrozumienie – zaoferuj możliwość rozmowy i wysłuchania (jeśli dana osoba nie chce rozmawiać to nie naciskaj, ale podkreśl, że możecie wrócić do rozmowy, gdy zmieni zdanie).
Okaż zrozumienie, ale nie koncentruj się na próbach rozwiązania problemów danej osoby.
Wskaż możliwość uzyskania pomocy – podaj kontakty do specjalistów, numery telefonów. W razie niechęci do takiej pomocy okaż zrozumienie, ale podkreśl, że jest to właściwe rozwiązanie.
Nawiąż kontakt z rodziną – jest to szczególnie ważne w przypadku osób niepełnoletnich. Osoby dorosłe mogą nie życzyć sobie takiego kontaktu i mają pełne prawo do dyskrecji (z wyjątkiem sytuacji, gdy zagrożone jest ich życie lub zdrowie).
